Oznaczenia taboru > Oznaczenia wagonów towarowych
Oznaczenia umieszczane na wagonach towarowych regulują "Przepisy o wzajemnym użytkowaniu wagonów towarowych w komunikacji międzynarodowej", czyli RIV (Regolamento Internazionale Veicoli). Niespełnienie w przypadku wagonów towarowych norm RIV w wyposażeniu i oznakowaniu wagonów, dyskwalifikuje poruszanie się tych wagonów po innych zarządach kolejowych ze względu na brak wymaganej kompatybilności taboru. Wśród oznaczeń spotkać można również oznaczenie PPW (Prawiła Polzowania Wagonami), który posiada skrót międzynarodowy MC i określa normy oznakowań wagonów poruszających się po terenie wschodniej Europy.
Podstawowym oznaczeniem identyfikacyjnym stosowanym na wagonach towarowych jest identyfikator pojazdu kolejowego, składający się z numeru 12 cyfrowego EVN, literowego oznaczenia charakterystyki technicznej, literowego identyfikatora państwa rejestracji pojazdu oraz oznaczenia dysponenta pojazdu (VKM). 
Oznaczenie wagonu towarowego - numer EVN i literowe oznaczenie charakterystyki technicznej
Przykładowy identyfikator pojazdu kolejowego - wagonu towarowego
A - identyfikator państwa rejestracji pojazdu
B - oznaczenie VKM
C - numer EVN
D - literowe oznaczenie serii i charakterystyki technicznej
E - zgodność z przepisami wymiany międzynarodowej RIV
Poniżej zamieszczone są zdjęcia, wskazujące oznaczenia wagonów towarowych przed wprowadzeniem identyfikatora zawierającego obecny układ, czyli z oznaczeniem VKM i literowym identyfikatorem państwa rejestracji pojazdu. Numer 12 cyfrowy EVN jest uzupełniony przy drugiej grupie cyfr oznaczeniem tzw. kolei właścicielki.
Wagon Węgierskich Kolei Państwowych - MÁV (1) i Kolei Republiki Słowacjkiej - ŽSR (2)
Numer EVN wagonu jest zarazem jego numerem inwentarzowym. Składa się z pięciu grup cyfr:
- Pierwsza grupa (2 cyfry) to ujednolicony kod wymiany wagonów w ruchu międzynarodowym. Oznacza, czy wagon jest przystosowany do ruchu międzynarodowego i czy istnieje możliwość jazdy po torach o różnych szerokościach.
- Druga grupa (2 cyfry) - oznaczenie liczbowe państwa rejestracji pojazdu
- Trzecia grupa (4 cyfry) - oznaczają serię wagonu (pierwsza - serię, a trzy kolejne cechy techniczne wagonu), pierwsza cyfra tej grupy jest powiązana z dużą literą natomiast pozostałe cyfry tej grupy związane są z małymi literami (indeksem charakterystyki technicznej).
- Czwarta grupa (3 cyfry) - oznacza kolejny numer inwentarzowy wagonu z danej serii produkcyjnej.
- Piąta grupa (1 cyfra) - jest to cyfra samokontroli (poprawność numeru)
Aktualny wykaz znaczenia cyfr numeru EVN znajduje się w: Rozporządzeniu w sprawie prowadzenia rejestru i oznakowania pojazdów kolejowych
Literowe oznaczenie charakterystyki technicznej wagonu
W oznaczeniu literowym zawarte są informacje o specyfikacji technicznej i eksploatacyjnej wagonów. Duża litera oznacza serię wagonu natomiast małe są to litery uzupełniające informujące o danych technicznych i eksploatacyjnych.
- Duża litera
Określa serię wagonu i powiązana jest z (piątą) cyfrą numeru wagonu:
E (5) - wagon węglarka normalnej budowy
F (6) - wagon węglarka specjalnej budowy
G (1) - wagon kryty normalnej budowy
H (2) - wagon kryty specjalnej budowy
I (8) - wagon chłodnia
K (3) - wagon platforma 2-osiowa normalnej budowy
L (4) - wagon platforma 2-osiowa specjalnej budowy
O (3) - wagon węglarko-platforma normalnej budowy
R (3) - wagon platforma na wózkach normalnej budowy
S (4) - wagon platforma na wózkach specjalnej budowy
T (0) - wagon z otwieranym dachem
U (9) - wagon specjalny (inny niż kategorii F, H, L, S lub Z)
Z (7) - wagon cysterna
wagony towarowe przegubowe i wieloczłonowe:
F (6) - wagon węglarka
H (2) - wagon kryty
I (8) - wagon chłodnia
L (4) - wagon platforma z oddzielnymi osiami
S (4) - wagon platforma na wózkach
T (0) - wagon z otwieranym dachem
U (9) - wagon specjalny
Z (7) - wagon cysterna
- Małe litery (indeks charakterystyki technicznej)
Dzielą się na litery, które mają znaczenie międzynarodowe (obowiązujące we wszystkich zarządach kolejowych UIC) i na litery, mające znaczenie wewnętrzne (stosowane indywidulanie przez zarządy kolejowe).
Małe litery o znaczeniu międzynarodowym umieszcza się na wagonach w porządku alfabetycznym za dużą literą. Natomiast małe litery o znaczeniu wewnętrznym umieszcza się za literami o znaczeniu międzynarodowym oddzielając je myślnikiem.
Litery o znaczeniu międzynarodowym to od a do q.
Poniżej przedstawione są litery o znaczeniu międzynarodowym, które dotyczą wszystkich rodzajów wagonów towarowych:
f - przystosowany do komunikacji z Wielką Brytanią
ff - przystosowany do komunikacji z Wielką Brytanią przez tunel
fff - przystosowany do komunikacji z Wielka Brytanią tylko za pośrednictwem promu
q - przewód ogrzewania elektrycznego dla wszystkich rodzajów napięć
qq - przewód i urządzenia ogrzewania elektrycznego dla wszystkich rodzajów napięć
s - przystosowany do jazdy z prędkością 100km/h
ss - przystosowany do kursowania z prędkością 120km/h
Litery o znaczeniu międzynarodowym nie wymienione powyżej powiązane są z określonymi typami wagonów towarowych (PRZYKŁADY):
- wagony serii E
Wagony węglarki budowy normalnej, z płaską podłogą, przystosowane
do rozładunku na wywrotnicach obrotowych - czołowych lub bocznych.
2-osiowe: powyżej 7,70m, 25-30t
4-osiowe: powyżej 12m, 50 - 60t
6-osiowe: powyżej 12m, 60 - 75t
a - 4 osie
aa - 6 osie
c - z klapami rozładunkowymi w podłodze
k - 2 osie do 20t, 4 osie do 40t, 6 osi do 50t
kk - 2 osie 20 - 25t, 4 osie 40 - 50t, 6 osi 50 - 60t
l - nieprzystosowane do wyładunku na wywrotnicach obrotowo-bocznych
m - 2 osie do 7,70m, 4 osie do 12m
n - 2 osie powyżej 30t, 4 osie powyżej 60t, 6 osi powyżej 75t
o - nieprzystosowane do wyładunku na wywrotnicach obrotowych-czołowych
- wagony serii F
Wagony węglarki budowy specjalnej
2-osiowe: 25 - 30t
3-osiowe: 25 - 40t
4-osiowe: 50 - 60t
6-osiowe: 60 - 75t
a - 4 osie
aa - 6 osi
b - wagon o pojedynczych osiach o dużej pojemności
c - z rozładunkiem dozowanym jedno lub dwustronnym z wysokimi zsypami
cc - z rozładunkiem dozowanym jedno lub dwustronnym z niskimi zsypami
k - 2 lub 3 osie do 20t, 4 osie do 40t, 6 osi do 50t
kk - 2 lub 3 osie 20 - 25t, 4 osie 40 - 50t, 6 osi 50 - 60t
l - z rozładunkiem całkowitym, równocześnie dwustronnym z wysokimi zsypami
ll - z rozładunkiem całkowitym, równocześnie dwustronnym z niskimi zsypami
n - 2 osie powyżej 30t, 3 osie powyżej 40t, 4 osie powyżej 60t, 6-osi powyżej 75t
o - z rozładunkiem całkowitym, tylko pomiędzy szyny, z wysokimi zsypami
oo - z rozładunkiem całkowitym, tylko pomiędzy szyny, z niskimi zsypami
p - z rozładunkiem dozowanym, tylko pomiędzy szyny, z wysokimi zsypami
pp - z rozładunkiem dozowanym, tylko pomiędzy szyny, z niskimi zsypami
Rozładunek w wagonach serii F jest samoczynny i grawitacyjny. Węglarki te nie posiadają poziomej podłogi i nie są przystosowane do rozładunku na wywrotnicach czołowych i bębnowych bocznych. Są dwa rodzaje zsypów:
- ustawione nad osią toru - rozładunek pomiędzy szyny,
- ustawione po obu stronach toru - rozładunek na zewnątrz szyn.
Rozładunek na zewnątrz szyn może być równocześnie dwustronny (rozładowywany jest jednocześnie po obydwu stronach) lub niejednocześnie dwustronny (rozładowywany jest niejednocześnie po obydwu stronach).
- wagony serii G
Wagony kryte budowy normalnej posiadające minimum 8 otworów wentylacyjnych.
2-osiowe: 9 - 12m, 25 - 30t
4-osiowe: 15 - 18m, 50 - 60t
6-osiowe: 15 - 18m, 60 - 75t
a - 4 osie
aa - 6 osi
b - wagony przestrzenne: 2 osie powyżej 12m i powyżej 70m3, 4 osie powyżej 18m
g - do przewozu zboża
h - do przewozu świeżych warzyw
k - 2 osie do 20t, 4 osie do 40t, 6 osi do 50
kk - 2 osie 20 - 25t, 4 osie 40 do 50t, 6 osi 50 - 60t
l - posiadające mniej niż osiem otworów wentylacyjnych
m - 2 osie do 9m, 4 i więcej osi do 15m
n - 2 osie do 30t, 4 osie do 60t, 6 osi do 75t
o - 2 osie do 12m i powyżej 70m3
Do przewozu świeżych warzyw stosuje się tylko wagony towarowe, które posiadają dodatkowe otwory wentylacyjne na wysokości podłogi.
- wagony serii H
Wagony kryte budowy specjalnej.
2-osiowe: 9 - 12m, 25 - 28t
4-osiowe: 15 - 18m, 50 - 60t
a - 4 osie
aa - 6 osi
b - 2 osie 12 - 14m i 70m3, 4 i więcej osi 18 - 22
bb - 2 osie do 14m, 4 lub więcej osi do 22m
c - z drzwiami w ścianach czołowych
cc - z drzwiami w ścianach czołowych i wewnętrznym urządzeniem
do przewozu samochodów
d - z klapami w podłodze
e - z dwiema podłogami
ee - z trzema lub więcej podłogami
g - do przewozu zboża
h - do przewozu świeżych warzyw
i - z otwieranymi ścianami bocznymi
k - 2 osie do 20t, 4 osie do 40t, 6 osi do 50t
kk - 2 osie 20 - 25t, 4 osie 40 - 50t, 6 osi 50 - 60t
l - z ruchomymi ścianami działowymi
ll - z ruchomymi ścianami działowymi z możliwością ich ryglowania
m - 2 osie do 9m, 4 i więcej osi do 15m
n - 2 osie powyżej 28t
o - 2 osie do 12m i powyżej 70m3
- wagony serii I
Wagony chłodnie (z regulowaną temperaturą - izotermiczne) ze średnią izolacją (klasy IN), z wentylatorami obrotowymi, z rusztem podłogowym i zbiornikami na lód o pojemności od 3,5m3.
a - 4 osie
b - 2 osie o dużej powierzchni 22 - 27m3
bb - 2 osie o bardzo dużej powierzchni powyżej 27m3
c - z hakami do mięsa
d - do przewozu ryb
e - z wentylacją elektryczną
g - wagon z chłodzeniem agregatowym
gg - chłodnia chłodzona gazem płynnym
h - ze wzmocnioną izolacją (klasy IR)
i - chłodnia chłodzona przez agregat chłodniczy z osobnego wagonu technicznego
ii - wagon techniczny
k - 2 osie powyżej 15t, 4 osie powyżej 30t
l - wagon izotermiczny bez zbiorników na lód
m - 2 osie do 19m2, 4 osie do 39m2
n - 2 osie do 25t, 4 osie do 40t
o - ze zbiornikami na lód o pojemności mniejszej niż 3,5m3
p - bez rusztu podłogowego
- wagony serii K
Wagony platformy dwuosiowe budowy normalnej z odchylanymi ścianami i krótkimi kłonicami.
12m, 25 - 30t
b - z długimi kłonicami
g - przystosowane do przewozu kontenerów
i - z ruchomym pokryciem i stałymi ścianami czołowymi
k - do 20t
kk - 20 - 25t
l - bez kłonic
m - 9 - 12m
mm - do 9m
n - powyżej 30t
o - ze ścianami stałymi
p - bez ścian
pp - ze ścianami odejmowanymi
- wagony serii L
Wagony platformy specjalnej budowy na osiach pojedynczych.
12m, 25 - 30t
b - przystosowany do przewozu średnich kontenerów
c - z ławą pokrętną
d - bez podłogi piętrowej, do przewozu samochodów
e - z podłogą piętrową, do przewozu samochodów
g - przystosowany do przewozów kontenerów (bez średnich)
h - do przewozu blach w zwojach załadowanych w pozycji leżącej
hh - do przewozu blach w zwojach załadowanych w pozycji stojącej
i - z ruchomym przykryciem i stałymi ścianami czołowymi
j - z urządzeniem amortyzującym uderzenia
k - do 20t
kk - 20 - 25t
l - bez kłonic
m - 2 osie, 9 - 12m, 3 osie (lub więcej) 18 - 22m
mm - do 9m
n - powyżej 30t
p - bez ścian
- wagony serii O
Wagony platformy specjalnej budowy na osiach pojedynczych.
a - 3 osie
k - gr. obc. <20t
kk - 20t < gr. obc. < 25t
l - bez kłonic
m - 9m < długość ładunkowa < 12m
mm - długość ładunkowa < 9m
n - 2 osie: gr. obc. >30 t / 3 osie: gr. obc. > 40t
Litery o znaczeniu wewnętrznym (krajowym):
t - wagon rodzaju G,H,E przystosowany do przewozów wojskowych
u - wagon kryty: służbowy (S), prywatny (P), o ograniczonej sprawnści technicznej
w - wagon węglarka normalnej budowy: służbowy, handlowy, prywatny
v - wagon węglarka specjalnej budowy: służbowy, prywatny
z - wagon platforma: służbowy, prywatny
y - wagon specjalny: służbowy, prywatny
x - wagon, który otrzymał nową numerację obowiązującą od 1980 roku
Wymiary podawane w powyższych zestawieniach dotyczą długości ładunkowej wagonów (czyli nie całego wagonu).
Waga podawana w powyższych zestawieniach informuje o grupie ładowności wagonu (czyli nie o masie całego wagonu)
Poniżej przedstawione są wybrane piktogramy i oznaczenia umieszczane na wagonach towarowych oraz tabele granicy ładowności wagonów. Wykaz oznaczeń definiuje norma PN-EN 15877-1 "Kolejnictwo - Znakowanie na pojazdach kolejowych, cz. 1 - wagony towarowe".
Przykładowe oznaczenia na wagonach towarowych wg obowiązujących przepisów
Oznaczenie pojemności wagonu 
Oznaczenie objętości wagonu (cysterny)
Oznaczenie długości przestrzeni ładunkowej
Oznaczenia wg fot 1:
A - masy własnej wagonu
B - masy hamującej hamulca ręcznego
Czerwona ramka oznacza, że hamulec ręczny jest obsługiwany z poziomu podłoża
Wartość w [kN] dotyczy siły generowanej przez hamulec ręczny 
Oznaczenie wagonu cysterny do przewozu gazów skroplonych - pomarańczowy pas
Oznaczenie wagonu, którego nie należy przetaczać luzem
Oznaczenia:
1 - zgodności wagonu z przepisami UIC (Międzynarodowego Związku Kolei)
2 - zgodności wagonu z wymaganiami PPW
3 - wagon przystosowany do jazdy po liniach 1435 i 1520 mm (komunikacja przestawcza)
Oznaczenia:
A - masa własna i masa hamująca hamulca ręcznego
B - oznaczenie pojemności zbiornika
C - tabela obciążenia wagonu
D - minimalny promień łuku poziomego toru
E - całkowita długość wagonu
F - miejsce podnoszenia nadwozia (bez wózków)
G - kratka na nalepkę kierunkową (nadawca, adresat, specyfikacja ładunku)
H - rozstaw osi w wózku (baza wózka)
Oznaczenie maksymalnego pochylenia na jakim hamulec ręczny skutecznie utrzyma wagon w stanie zahamowanym; dotyczy hamulców klockowych z wstawkami kompozytowymi, które nie spełniają wymogu nachylenia 4%
Oznaczenie maksymalnego pochylenia pochylni torowych ramp promowych, przez które wagon może przejechać
Ostrzeżenie przed wysokim napięciem gdy wagon jest wyposażony np. w drabinę, umożliwiajacą wejście w strefę sieci trakcyjnej
Oznaczenie wymiaru wysokości powierzchni ładunkowej od poziomu główki szyny
Oznaczenie wystającego haka holowniczego (żółto - czarne pasy)
Wagon wyposażony w elementy przeciwzderzeniowe, które mogą naruszać przestrzeń berneńską (żółto - czarne pasy)
Oznaczenie wagonu wyposażonego w sprzęg automatyczny
Oznaczenie wagonu przeznaczonego do transportu kombinowanego; oznaczenie dla kodowanego ładunku wagonów z wymiennym nadwoziem do transportu ładunków specjalnych i wagonu z niezależnymi zestawami kołowymi
Oznaczenie wagonu dla transportu kombinowanego;
charakterystyka dla wagonów kieszeniowych i wagonów do transportu naczep;
Oznaczenie informujące o zestawach kołowych przystosowanych do dużych obciążeń termicznych - oznaczenie na pokrywie łożyska osiowego
Oznaczenie dopuszczalnych średnic kół jezdnych
Oznaczenie wagonu przystosowanego do jazdy po torach o różnych szerokościach
E - dla toru 1668 mm
E w ramce prostokątnej - dla toru 1520 mm
E w podwójnej ramce prostokątnej - dla toru 1524 mm
Oznaczenie wyposażenia wagonu w sprzęg o dużej wytrzymałości
(tu: sprzęg: 135 t, hak cięgłowy: 150 t)
Zobacz opis urządzeń pociągowo-zderznych - tutaj.
Przykładowe tabela obciążenia wagonu - granicy ładowności
*** - wagony zgodne z TSI WAG z zabudowanymi zaworami ważącymi
Określanie granic ładowności i przykładowa tabela granicy ładowności wagonu
Oznaczenia dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych (1) i wkładki na tablice z oznaczeniami (2)
Skrzynka na dokumenty przewozowe (tzw. nalepkę kierunkową)