Opis stacji kolejowych i posterunków > Posterunki techniczne na stacjach

1) Ogólne informacje o posterunkach technicznych
Zgodnie z Instrukcją o prowadzeniu ruchu pociągów Ir-1 (R1) (zobacz instrukcję), która obowiązuje na sieci kolejowej zarządzanej przez PKP PLK SA, posterunek techniczny przeznaczony jest do wykonywania, bezpośredniego organizowania i nadzorowania czynności ruchowych na stacjach i na innych posterunkach ruchu.
Posterunki techniczne dzielą się na posterunki nastawcze, dyspozytorskie, dróżnika przejazdowego oraz posterunki stwierdzania końca pociągu.

2) Posterunki nastawcze
Posterunek nastawczy przeznaczony jest do realizowania czynności, które związane są bezpośrednio z prowadzeniem ruchu pociągów. Posterunek nastawczy, który wyposażony jest w urządzenia nastawcze z funkcją zależności sygnałów na sygnalizatorach od położenia zwrotnic oraz urządzenia blokowe i łączności - jest nastawnią, natomiast posterunek, którego urządzenia nastawcze nie mają powyższych funkcji jest posterunkiem zwrotniczego. Zobacz opis urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności - tutaj.

   
Nastawnia dysponująca stacji osobowo-towarowej w Libiążu

   
Nastawnia dysponująca w budynku dworca w Starym Sączu


Posterunek zwrotniczego - stacja Opole Główne


Ze względu na pełnioną funkcję nastawni rozróżnia się:

Nastawnie dysponujące
Nastawnie wykonawcze
Nastawnie manewrowe i rozrządowe


Obszar działania nastawni to rejon oddziaływania nastawni zwany okręgiem nastawczym. W przypadku zastosowania urządzeń sterowania ruchem kolejowym kluczowych ręcznych i mechanicznych scentralizowanych, nastawnia dysponująca obsługuje swój okręg nastawczy oraz wydaje polecenia obsługi urządzeń srk do podległych nastawni wykonawczych, w tym manewrowych. Jeżeli posterunek wyposażony jest w przekaźnikowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym, to najczęściej cała stacja stanowi jeden okręg nastawczy, który obsługiwany jest przez jedną nastawnię. Analogicznie wygląda sytuacja, gdy nastawnia wyposażona jest w urządzenia srk komputerowe. Duże stacje (głównie rozrządowe) mogą mieć kilka nastawni dysponujących (najczęściej dwie – jedna w rejonie górki rozrządowej, druga w rejonie torów porządkowo-odjazdowych), które między sobą współpracują na zasadzie udzielanych zgód, czyli odpowiedniej obłsłudze bloków blokady stacyjnej (bloki dania i otrzymania zgody). Nastawniom tym mogą być przyporządkowane nastawnie wykonawcze, przy czym nastawnia wykonawcza jest przyporządkowana jednej nastawni dysponującej.
Zobacz opis urządzeń sterowania ruchem kolejowym i łączności - tutaj oraz opis stacji rozrządowych - tutaj.


Przykładowe stacje z: dwoma okręgami nastawczymi - osobnym dla nastawni dysponującej (ND) i wykonawczej (NW) oraz z jednym okręgiem nastawczym obsługiwanym przez ND.

Obszar działania nastawni może obejmować fragment układu torowego stacji, całą stację (jak wyżej) lub nawet kilka stacji na linii. W związku z tym ze względu na obszar działania rozróżnia się:

Nastawnie centralne
Nastawnie zdalnego sterowania
Nastawnie miejscowe



3) Posterunki dyspozytorskie
To posterunki których zadaniem jest jest bieżący nadzór i regulacja całokształtu pracy eksploatacyjnej na wyznaczonym obszarze lub odcinku. W ramach tych posterunków wyróżnia się posterunki:
- dyspozytorów,
- dyżurnych ruchu peronowych,
- dyżurnych ruchu manewrowych,
- starszych ustawiaczy.


a) dyżurny ruchu peronowy, ma za zadanie terminowe podstawianie składów pasażerskich na stację oraz ich wyprawienie zgodnie z rozkładem jazdy.

   
Posterunek dyżurnego ruchu peronowego - Szczecin Gł.

   
Dyżurna ruchu peronowa przekazuje dokumenty maszyniście


b) dyżurny ruchu manewrowy, odpowiada za sprawne i bezpieczne prowadzenie prac manewrowych (rozrządzania i zestawiania składów pociągów) w rejonie stacji.



4) Posterunki dróżników przejazdowych
Posterunki te, zwane także strażnicami, usytuowane są na szlaku lub stacji w pobliżu skrzyżowania linii kolejowej z drogą kołową w jednym poziomie. Posterunki takie wyposażone są w urządzenia służące do sterowania ruchem drogowym, a mianowicie jego wstrzymywania na czas przejazdu pociągów.


   
Posterunek dróżnika przy przejeździe

   
Przykładowe urządzenie do sterowania rogatkami

Posterunki dróżników przejazdowych oznacza się w postaci ułamka, gdzie w liczniku należy podać numer, który jest liczbą kolejną posterunku (według wzrostu kilometrażu), znajdującego się na tej linii lub nazwę przejazdu kolejowego, a w mianowniku kilometr linii, na którym znajduje się ten posterunek.
W przypadku, gdy posterunek jest wspólny dla wielu linii kolejowych, posterunek ten należy oznaczyć kolejną liczbą porządkową lub nazwą przejazdu linii o wyższej kategorii.

Informacje na temat kategorii przejazdów i urządzeń na ich stosowanych można znaleźć tutaj.



5) Posterunki stwierdzenia końca pociągu
Zadaniem tego typu posterunku jest potwierdzenie prawidłowości wjazdu pociągu na stację czyli przede wszystkim, z pociąg wjechał w całości na posterunek. Posterunek taki może występować jako niezależny budynek lub też znajduje się w ramach nastawni. Może być też połączony z posterunkiem dróżnika przejazdowego.
Posterunki stwierdzania końca pociągu oznacza się skrótem "Skp", a w przypadku występowania kilku posterunków do skrótu dodaje się kolejne cyfry arabskie np. "Skp 1", "Skp 2".


Przykładowy posterunek SKP połączony ze strażnicą przejazdową

 
Monitory w Lokalnym Centrum Sterowania ruchem kolejowym do stwierdzania końca pociągu

Zobacz opis sygnałów końca pociągu w ramach rozdziału "Sygnały na pojazdach kolejowych" - tutaj.