Opis stacji kolejowych i posterunków > Podział stacji
1) Pod względem rodzaju przewozów rozróżnia się stacje:
a) osobowe, czyli takie na których odbywa się ruch podróżnych i wymiana pasażerska. Stacje osobowe przystosowane są do odprawy podróżnych - posiadają kasy biletowe i informację (dworzec) oraz umożliwiają na przykład ekspedycję przesyłek pocztowych (konduktorskich), bagażowych itp.,
Stacja osobowa - Warszawa Wileńska
b) towarowe, czyli takie na których odbywa się obsługa ruchu towarowego z uwzględnieniem odprawy i przyjmowania przesyłek towarowych,
Stacja towarowa - Kraków Prokocim
c) osobowe - towarowe, czyli takie które spełniają wymagania zarówno stacji osobowych (obsługa podróżnych) oraz stacji towarowych (obsługa przesyłek towarowych). W jednym miejscu realizowane są jednocześnie dwie usługi przewozowe.
Stacja osobowo-towarowa - Chabówka
2) Pod względem położenia rozróżnia się stacje:
a) węzłowe, czyli takie na których spotykają się minimum trzy szlaki kolejowe; stacje takie mogą mieć układ torów widłowy (szlaki kolejowe przechodzą z kilku w jeden danego kierunku), krzyżowy (szlaki krzyżują się na stacji) oraz z połączonymi obydwoma układami torów,
Przykłady układu szlaków na stacjach węzłowych
I - układ widłowy
II - układ krzyżowy
III - układ krzyżowo-widłowy
A, B, C, D - szlaki
x - stacja
b) krańcowe, czyli te występujące na na początku lub końcu linii kolejowej i najczęściej takie stacje mają czołowy układ torów,
Stacja krańcowa z czołowym układem torów: Budapest Nyugati (1) i Zakopane (2)
c) pośrednie, występujące między stacjami węzłowymi, krańcowymi lub pomiędzy stacją węzłową, a krańcową; stacje pośrednie mają najczęściej układ torów przechodni.
Do stacji pośrednich zalicza się również mijanki, czyli stacje, na których wykonywany jest najmniejszy zakres ruchowy. Służą one na linii jednotorowej do krzyżowania i wyprzedzania się pociągów, a na linii dwutorowej do wyprzedzania się pociągów.
Schemat przykładowych mijanek na szlaku jednotorowym
(strzałkami oznaczone są kierunki przebiegów pociągowych)
Stacja mijankowa - Jordanów (szlak jednotorowy)
Schemat przykładowych mijanek na szlakcu dwutorowym
(strzałkami oznaczone są kierunki przebiegów pociągowych)
3) Ze względu na wykonywaną pracę techniczno - ruchową rozróżnia się stacje:
a) rozrządowe, które często posiadają górkę rozrządową i służą do do rozrządzania i zestawiania pociągów towarowych (zobacz opis pracy rozrządowej - tutaj),
b) ładunkowe i przeładunkowe, na tych pierwszych odbywa się nadawanie (ładowanie) i odbieranie (rozładowywanie) przesyłek towarowych np. z pojazdów drogowych, statków magazynów na wagony i odwrotnie; stacje przeładunkowe służą do przeładunku towarów z jednych pociągów na drugie w transporcie międzynarodowym przykładowo w sytuacji zmiany szerokości toru na granicy (np. PL / państwa b. ZSRR).
c) postojowe, czyli miejsca gdzie stacjonują składy pociągów pasażerskich (czasem też pojazdów trakcyjnych); tam prowadzone są ich naprawy, mycie, zaopatrywanie w środki potrzebne do realizacji przewozu (woda, gaz, pościel, środki sanitarne, itp); na stacjach postojowych realizowane jest też zestawianie składów pasażerskich (w tym oględziny techniczne i próby hamulców), które następnie są wyprawiane na perony stacyjne.
Stacja postojowa